Czym odszkodowanie różni się od zadośćuczynienia?

Termin zadośćuczynienie jest często wymiennie stosowany z odszkodowaniem. Jak się okazuje, stanowią one pojęcia różne pod względem prawnym, dlatego warto wyjaśnić różnicę pomiędzy nimi.

Co to jest zadośćuczynienie?

Zadośćuczynienie to nic innego, jak świadczenie pieniężne, którego celem jest złagodzenie cierpień psychicznych, takich jak smutek, trauma, zaburzenia psychiczne, które pojawiły się po doznaniu krzywdy. Ofiara może wnosić o kompensację – wyrównanie doznanych krzywd, które pojawiły się po zdarzeniu szkodzącym.

W prawie polskim zadośćuczynienie stosowane jest wówczas, kiedy mówimy o zdarzeniu wywołującym krzywdę psychiczną. Chodzi o takie zdarzenia, jak:

– szkoda, która została wywołana przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej,

– gwałt, pozbawienie wolności i naruszenie nietykalności cielesnej, a także nadużycie, kiedy jedna strona była zależna od drugiej przez władzę rodzicielską lub zwierzchnictwo – pracownik i pracodawca,

– utrata najbliższej osoby, np. w wypadku komunikacyjnym,

– uszkodzenie ciała lub wywołanie choroby, czy to fizycznej, czy psychicznej,

– naruszenie dóbr osobistych – jest o nich mowa w art. 448 kodeksu cywilnego.

Co wpływa na wysokość zadośćuczynienia?

Zadośćuczynienie stanowi obowiązkową zapłatę za popełnione czyny, a sprawca danego zdarzenia ma obowiązek je wypłacić, zgodnie z ustaloną wysokością. O konieczności jego zapłaty orzeka sąd, a sprawca powinien zrealizować wyrok w określonym terminie.

O zasądzenie zadośćuczynienia ofiara wypadku może wnosić do sądu, jeśli udowodni, że faktycznie jej strata niesie ze sobą konkretne skutki, a także wykazać, że z powodu negatywnego zdarzenia musi przykładowo leczyć się lub zdarzenie obniżyło jakość jej życia.

Na wysokość zadośćuczynienia wpływają m.in. rozmiar cierpień, ale również charakter uszczerbku na zdrowiu – czy jest on czasowy, czy trwały. Lekarz sądowy może ocenić, czy np. stopień oszpecenia w wyniku wypadku jest znaczny oraz, czy ofiara jest bezradna życiowo i w jakim stopniu jest zależna od osób najbliższych. Sąd także ocenia zasadność wniosku ofiary o wypłatę zadośćuczynienia. Na podstawie zeznań poszkodowanych oraz świadków, a także opinii biegłego lekarza może ocenić, w jakim stopniu negatywne zdarzenie faktycznie wpłynęło na życie ofiary, oraz jej zdrowie psychiczne i fizyczne.

Czym jest odszkodowanie?

Odszkodowanie stanowi formę rekompensaty, ale definiuje się je jako świadczenie pieniężne, które ma naprawić szkody. Mogą one dotyczyć zarówno zdrowia poszkodowanego, jak i sfery zewnętrznej, czyli uszczerbku na mieniu lub dobrej reputacji.

Prawo polskie rozróżnia dwa rodzaje odszkodowań: te związane z uszkodzeniem ciała i wywołaniem problemów ze zdrowiem oraz te przyznawane za pogorszenie sytuacji życiowej, np. w wyniku śmierci bliskiej nam osoby.

Wysokość odszkodowania jest zależna od szkody wywołanej przez sprawcę oraz jej wpływu na życie ofiary. Odszkodowanie jest tym wyższe, im wyższa była szkoda. W sprawie o odszkodowanie sąd decyzje podejmuje na podstawie zeznań, ale również materiałów dowodowych, a także orzeczenia rzeczoznawcy w przypadku wypadku drogowego, na skutek którego zniszczeniu uległ pojazd lub opinii biegłego lekarza w przypadku odniesionych przez poszkodowanego obrażeń ciała.

Jakie istnieją podstawowe różnice pomiędzy odszkodowaniem a zadośćuczynieniem?

Zadośćuczynienie zostaje wypłacone za krzywdę, a odszkodowanie za wywołaną szkodę, np. zniszczenie mienia, znaczny ubytek na zdrowiu. Zadośćuczynienie dotyczy strat wewnętrznych, w tym problemów ze zdrowiem psychicznym po krzywdzie, jakiej doznała ofiara. Odszkodowanie z kolei dotyczy głównie spraw materialnych, czyli szkód na dobrach, które posiadała ofiara. Odszkodowanie jest kompensacją strat materialnych: samochodu, mieszkania, sprzętu komputerowego itd. Z kolei zadośćuczynienie kompensuje jedynie straty niematerialne.

Co jest trudniejsze w orzecznictwie – zadośćuczynienie czy odszkodowanie?

Przy orzecznictwie trudniejsze do prowadzenia i wygrania pozostają sprawy o zadośćuczynienie, ponieważ stratę niematerialną trudniej wykazać. Ofiara musi przejść testy psychologiczne, podczas których psycholog stwierdza, jak negatywne zdarzenie odbiło się na zdrowiu psychicznym poszkodowanego. Są też potrzebni świadkowie, którzy potwierdzą, że ofiara faktycznie źle funkcjonuje po negatywnym zdarzeniu. Więcej o różnicach pomiędzy zadośćuczynieniem a odszkodowaniem w artykule: https://auxilia.pl/zadoscuczynienie-a-odszkodowanie-dlaczego-nie-powinno-mylic-sie-tych-pojec/.

W otrzymaniu odpowiedniego odszkodowania mogą pomóc różne instytucje zajmujące się odszkodowaniami, w tym firma AUXILIA, zajmująca się obsługą odszkodowań komunikacyjnych